یکی از پرکاربردترین مواد در صنایع مختلف، اپوکسی است. اپوکسی شامل دو دسته ی رنگ و کفپوش است. ما در این مقاله به بررسی رنگ های اپوکسی، مواد تشکیل دهنده، نحوه تولید و کاربرد آن در صنایع مختلف می پردازیم و به این سوال پاسخ می دهیم که چرا این رنگ، یکی از رنگ ها برای محیط های مختلف است.
بررسی مختصری از روش های تولید رنگ های اپوکسی و کاربردهای آن ها
ابتدا به بررسی رنگ های اپوکسی از نظر روش های تهیه و ساخت می پردازیم. ترکیب رزین با هاردنر یا سخت کننده، یکی از بادوام ترین و سخت ترین رنگ ها یعنی رنگ اپوکسی را به دست می دهد. از نظر ترکیب شیمیایی، رزین از تکپار یا پسپارهایی با زنجیر کوتاه که در انتهای آن ها گروهی اپوکساید قرار دارد، تشکیل شده است. هاردنر نیز شامل دو نوع سیکلوآمینی و پلی آمید است. نوع اول برای چسب ها و کف پوش های اپوکسی بدون حلال و نوع دوم برای رنگ های اپوکسی حلال دار استفاده می شود که لازم برای خشک شدن به خوبی با رزین ترکیب شود.
روش های نوین در تولید رنگ های اپوکسی با خصوصیات مختلف، انواع اپوکسی را به بازار ارائه کرده است. در یک تقسیم بندی، اپوکسی به دو دستۀ پلی آمین و پلی آمید تقسیم می شود. از این ویژگی های این دو مدل این است که به نوع پلی آمید در بیشترین حالت فقط می توان 1000 میکرون قطر داد و معمولا به صورت یک لایۀ نازک از آن استفاده می شود.
بیشتر بخوانید: تاثیر رنگ های اپوکسی بر طراحی داخلی و فضاهای معماری
این نوع به دلیل خواص ضد خورندگی و آنتی باکتریالی که دارد، بیشتر در بیمارستان ها، آزمایشگاه ها و لوله های صنعتی استفاده می شوند. اما نوع دوم را هر چقدر که بخواهید می توانید قطر دهید. این نوع بیشتر در ساخت اشیاء زینتی و کفپوش ها استفاده می شود. نکتۀ قابل توجه دیگر این است که اپوکسی پلی آمین به دلیل نداشتن حلال و کاهش حجم بیشتر، غالبا به عنوان چسب و کفپوش اپوکسی استفاده می شوند اما اپوکسی پلی آمید، بیشتر به عنوان رنگ مورد استفاده قرار می گیرد.
یکی دیگر از تقسیم بندی هایی که می توان بر اساس روش های ترکیب رنگ های اپوکسی بیان کرد سه نوع جامد، بر پایۀ حلال و بر پایۀ است. این تقسیم بندی بر اساس میزان مواد جامد موجود در آنها انجام شده است. خالص ترین رنگ اپوکسی، رنگ جامد است که بسیار بادوام است، به سرعت خشک و سخت می شود و گران قیمت است. نوع دوم یعنی رنگ بر پایۀ حلال، فقط از 40 تا 60 درصد مواد جامد اپوکسی تشکیل شده و باید حتما با حلال های شیمیایی ترکیب شود.
این نوع از رنگ اپوکسی، تنوع بالایی دارد و به همین دلیل بسیار محبوب است اما به دلیل بخاراتی که از این رنگ ساطع می شود، خطرناک است. قیمت این رنگ نسبتا مناسب است. نوع سوم نیز از 40 تا 60 درصد جامد حلال در آب تشکیل شده است. بخارات این نوع، سمی نیست و بهترین گزینه برای مصارف خانگی است.
بیشتر بخوانید: رنگ اپوکسی
اپوکسی علاوه بر کاربردهایی که ذکر شد، کاربردهای فراوان دیگری مثل مورد استفاده قرار گرفتن به عنوان چسب آهن، عایق لوازم الکترونیکی، تعمیر درز و شکستگی بسیاری از وسایل، ساخت لوازم خانگی دکوری، تعمیر نشتی کشتی و استفاده به عنوان عایق ساختمانی هم دارد که برخی از آنها را در ادامه به طور مفصل تر بررسی خواهیم کرد. از دیگر کاربردهای رنگ های اپوکسی در صنایع مختلف، می توان به استفاده از نوع خاصی از رنگ های اپوکسی برای رنگ آمیزی مخازن آب نیز اشاره کرد.
مقایسه خواص رنگ های اپوکسی با رنگ های دیگر در کاربردها
رنگ های اپوکسی نسبت به دیگر رنگ ها ویژگی هایی دارند که باعث تمایز آنها در کاربردهایشان نیز شده است. ما ابتدا برخی از این ویژگی ها را بیان می کنیم و در بخش های بعد به کاربردهای متمایز این رنگ در صنایع مختلف می پردازیم. این ویژگی ها عبارتند از:
- بدون بو بودن این رنگ
- تنوع رنگی بسیار بالا و برآورده کردن سلایق متنوع
- مقاومت بالا در برابر عوامل طبیعی و شیمیایی
- امکان استفاده در ضخامت های مختلف
- براقیت و درخشندگی بالا
- یک عایق مناسب
مقایسه خواص رنگ های اپوکسی در طراحی داخلی و دکوراسیون
اولین و رایج ترین کاربرد رنگ های اپوکسی ، استفاده آن ها در حمام و سرویس بهداشتی است. دلیل اصلی استفاده از رنگ اپوکسی برای این اماکن، مقاومت بالای این رنگ در برابر رطوبت است و همین موضوع ، آن را به یکی از بهترین انتخاب ها برای حمام و دستشویی تبدیل می کند.علاوه بر مقاومت بالای رنگ اپوکسی ، این رنگ درخشندگی خاصی به کف و دیوار حمام و سرویس بهداشتی می بخشد و باعث می شود این مکان ها همیشه تمیز به نظر برسند.
دومین کاربرد رنگ اپوکسی که بسیار رایج است ، استفاده از رنگ اپوکسی در سونا است. از آن جایی که شرایط دمایی در اتاق سونا بسیار متفاوت است و دیوار ها و کف آن دائما در معرض رطوبت و دمای بالا هستند، رنگ های معمولی نمی توانند در این شرایط دوام بیاورند. به همین دلیل ، یکی از رایج ترین رنگ هایی که برای رنگ آمیزی اتاق سونا مورد استفاده قرار می گیرد رنگ اپوکسی است. در صورت استفاده از رنگ های دیگر برای این مکان، رنگ در زمان کوتاهی، پوسته پوسته می شوند.
یکی دیگر از اماکنی که استفاده از رنگ اپوکسی در آن بسیار کاربرد دارد، ساختمان های تجاری است. در صورت استفاده از رنگ های معمولی برای کف مراکز خرید و پاساژهای تجاری که کف آن ها دائما در معرض تردد افراد قرار دارد، ممکن است این سطوح در مدت کوتاهی دچار فرسایش شوند یا کمرنگ شوند. استفاده از رنگ های اپوکسی برای کف مراکز خرید، باعث می شود این سطوح سالیان سال ماندگاری خود را حفظ کنند و زیبایی و درخشندگی لازم برای این اماکن را به ارمغان می آورد.
خرید و مشاوره: سفارش محصول
گاراژها و پارکینگ ها نیز که مکان تردد دائمی خودروها و وسایل سنگین هستند و طبیعی است که این میزان تردد باعث آسیب دیدن کف این مکان ها شود. با استفاده از اپوکسی، می توان از مقاومت بالای این سطوح اطمینان حاصل کرد و از فرسایش آنها جلوگیری کرد.
ارزیابی کاربردهای رنگ های اپوکسی در صنعت خودروسازی و نقاشی
با توجه مواد تشکیل دهنده ی این رنگ و تکنولوژی تولید آن، می توان آن را یکی از بهترین مواد پوشش دهنده ی محافظتی برای سطوحی دانست که نیاز ویژهای به مقاوت در برابر عوامل جوی، عوامل شیمیایی، خوردگی و سایش و اصطکاک دارند. این رنگ همچنین در صنایع بزرگ کشور مثل صنایع نفت، گاز و پتروشیمی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
خصوصیات شیمیایی، استحکام مکانیکی، مقاومت حرارتی و چسبندگی خوب این رنگ به فلزها باعث شده است که این رنگ نقش مهمی در صنعت خودروسازی داشته باشد. این ویژگی ها باعث محفاظت بدنۀ اتومبیل از خوردگی، زنگ، رطوبت و سایر آسیب ها شود و در نتیجه عمر اتومبیل را افزایش دهد.
اجزای موتور و برخی از قسمت های داخلی بدنل خودرو مثل زیر کاپوت، به مقاومت زیادی در برابر خراش، مواد شیمیایی و خوردگی احتساج دارند و یکی از بهترین پووش دهنده ها برای این قسمت ها، رنگ های اپوکسی هستند. دیگر کاربرد مهم این رنگ در صنعت خودرو، استفاده از آن برای رنگ خارجی خودرو است جایی که زیبایی، جذابیت، براقیت و درخشش از ویژگی های الزامی آن است.
تکنولوژی اپوکسی و کاربردهای آن در صنایع الکترونیکی و الکتریکی
رزین اپوکسی همچنین یک عایق الکتریکی است که با مقاومت بالای الکتریکی خود برای دفن و عایق‌کاری قطعات الکتریکی مختلف از جمله بردهای الکترونیکی و مخابراتی و سیم پیچ‌های الکتریکی بکار می‌رود. جایگاه اپوکسی در صنعت الکترونیک و مخابرات به دلیل استحکام مکانیکی، چسبندگی و مقاومت رسانایی بالا و شفافیت زیاد روز به روز در حال گسترش است.
بیشتر بخوانید: پروژه های آریو رنگ
وجود خواصی چون مقاومت ولتاژ شکست بالا، قابلیت ارائه در رنگ های مختلف، ضد آب و مقاومت در مقابل مواد شیمیایی، قابلیت ارائه با سختی و یا انعطاف پذیری‌های متغیر، مقاومت در مقابل نفوذ گرد و غبار و ایجاد پارازیت، قابلیت ترکیب با انواع پرکننده های معدنی، مقاومت در مقابل شوک های حرارتی و الکتریکی و غیره تمایز غیر قابل انکاری را در مقایسه با رزین‌های دیگر از خود نشان داده است.
تاثیر رنگ های اپوکسی در مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی و شیمیایی
پوشش های رنگ اپوکسی، ضد آب، بدون شکاف، سازگار با معماری داخلی مدرن و بشدت مقاوم در برابر گرما و سرما هستند. این رنگ به دلیل مقاومت بالایی که دارد، برای حفاظت از انواع سطوح واقعا مناسب و کاربردی است. بطوری که به جرات می توان گفت مقاومت مکانیکی اپوکسی با بتن قابل رقابت است. رنگ اپوکسی در برابر مواد شیمیایی، رطوبت و لرزش نیز مقاوم است.
بررسی عوامل تاثیرگذار بر ماندگاری و پایداری رنگ های اپوکسی نشان دهنده ی این است که این رنگ پس از خشک شدن کامل، قابل شستشو است و به دلیل انعطاف پذیری بالا و در نتیجه مقاومت در برابر ضربه ها، در برابر تغییر شکل سطحی سازه ها نیز مقاوم است.
ارزیابی کاربردهای رنگ های اپوکسی در صنایع پوشش دهی و ضدزنگ
رنگ های اپوکسی برای جلوگیری از هر گونه خوردگی و زنگ زندگی در صنایع، کاربرد بسیار وسیعی دارند. به همین دلیل از جمله مهم ترین نوع رنگ های صنعتی به شمار می روند. استفاده از رنگ اپوکسی صنعتی به عنوان لایۀ میانی یا آستری، منجر به مقاومت فوق العاده بالایی در برابر خوردگی تجهیزات صنعتی میشود.
مهمترین خصوصیتی که رنگ اپوکسی صنعتی دارد، خاصیت ضد زنگ بودن آن ها است. استفاده از این رنگ در وهلۀ اول برای محافظت سطح فلزی از هرگونه آلاینده ای است و جلوگیری از زنگ زدگی است اما در مرحله ی بعد، کاربرد مهم دیگری نیز دارد و آن تحکیم و محافظت نهایی از این سطوح است.
